Miếng da lừa - Balzac

Miếng da lừa là một.. miếng da lừa. Một miếng da của vua Salomon, đầy tai ương nhưng cũng đầy quyền lực.

Chàng thanh niên Raphael de Valantin xuất thân từ một gia đình quý tộc bị phá sản, lớn lên trong xã hội Paris thế kỷ 19, tài năng, có chi hướng, kiên định. Ban đầu anh cam chịu, quyết tâm, sống nghèo nàn trong một gian gác xép, khắc khổ như một tu sĩ, cần cù học tập, để nuôi dưỡng ước mơ của chính mình : viết ra một tác phẩm kinh điển. Raphael mang trong mình hoài bão sáng tác ra những tác phẩm lớn lao phục vụ cho nhân loại.

Nhưng chuyện nuôi dưỡng ứơc mơ đó không đồng nghĩa với một ông-thánh-sống đang tồn tại trong lòng Raphael. Anh khao khát giàu sang, anh ước ao có được tình yêu và muốn sống cảnh yêu được trong nhung lụa.

Raphael đã từng có một tuổi trẻ rất nồng nhiệt, anh tin tưởng ở con người, ở quyền năng của lý trí. Nhưng chẳng bao lâu sâu, anh cay đắng nhận ra sự lãnh đạm ghê gớm, tàn nhẫn của xã hội đối với công việc của anh cũng như với bản thân anh, với cả những cái gì gọi là vẻ đẹp đích thực của cuộc sống. Trong xã hội đó, trí tuệ, tài năng, nghị lực của anh không đáng giá một xu và anh không thể sống nếu anh chỉ có từng ấy thứ.

Niềm tin bị lung lay, hoài bão lý tưởng tan vỡ, Raphael lao vào những cuộc ăn chơi trác tác truỵ lạc với Rastinhac, đau đớn nhìn những nhà văn kém tài đức được tâng bốc trong cái xã hội thượng lưu ấy. .

Rồi một bữa, không kiên trì được, anh nghe theo bạn từ bỏ cuộc đời lao động nghèo khổ để chạy theo cuộc sống phóng đãng, phù hoa của xã hội thượng lưu. Và anh yêu..Anh yêu say mê nữ bá tước Fedora, một tượng đá, người đàn bà thời thượng có sắc đẹp và tiền của nhưng lại vô tình, kiều diễm nhưng phù phiếm, đỏm dáng mà vị kỷ, không tâm hồn, thiếu một trái tim. Vì tình yêu đó, anh sẵn sàng từ bỏ Polin, con gái bà chủ nhà nơi anh trọ học, mặc dầu sự ân cần chăm sóc của hai mẹ con nàng. Polin trong trắng và thuần khiết của anh mà mãi cho đến cuối đời anh mới nhận ra được

Raphael yêu Fedora điên cuồng, anh trở thành một ngừơi si tình đúng nghĩa, số gia sản ít ỏi của anh đựơc nướng sạch vào những chiếc găng tay mới tinh, những bộ đồ mới, những lô ngồi trong rạp hát, những bó hoa mà Fedora chỉ ngửi một lần rồi quăng bỏ. Rafaen chìm đắm trong thế giới của tình yêu cho đến khi chàng nhận ra Fedora không phải của chàng, Fedora cũng không của Racxtinhac, Fedora không phải của Emil, không của bất kỳ một ông quận công nào.. nàng không thuộc về ai để tất cả phải là của nàng.

Đây là đoạn văn vết về Fedora. Valantin sau khi kể cho Emil nghe về mối tình tuyệt vọng của mình với người-đàn-bà-không tim Fedora, đã kết chúc câu chuyện bằng một câu :

"Tôi không nói hết với cậu những lời cay chua mà tôi vừa nói với nàng vừa cười, thế nhưng lời nói sắc nhọn nhất, điều mỉa mai cay độc nhất không làm cho nàng có một cử động, một cử chỉ hờn giận. Nàng vừa nghe tôi nói vừa giữ trên môi, trong con mắt, cái nụ cười quen thuộc của nàng, nụ cười nó như chiếc quần áo nàng khoác lên mình, và vẫn nụ cười đó đối với bạn thân, đối với những người chỉ quen biết, đối với khách lạ.."

Bạn có thể tìm thấy Fedora ở đâu ?

"Fedora à, anh sẽ gặp nàng. Đêm qua nàng ở rạp Bupphông, tối nay nàng sẽ tới Viện ca kịch, ở đâu cũng thấy nàng, nếu anh muốn, nàng chính là cái xã hội này."

Cuối cùng anh bị Fedora cự tuyệt. Đau đớn, anh lăn mình vào những cuộc hành lạc cho tới khi khánh kiệt, anh định ra sông tự tử.

Nhưng vừa lúc đó, Raphael được cứu thoát bởi một một miếng da lừa tìm thấy trong tiệm bán đồ cổ. Miếng da to như tấm địa đồ, là tượng trưng cho cuộc đời anh. Miếng da đầy uy quyền và có phép màu làm thỏa mãn mọi ước nguyện của anh, nhưng mỗi lần được toại nguyện thì miếng da lừa co lại và tuổi đời của anh lại giảm đi.

Với miếng da, Raphael trở thành con ngừơi quyền lực nhất, anh sống giàu sang, trả thù đựơc tất cả mọi người. Anh gặp lại Polin cũng trở nên giàu có, anh định kết hôn với nàng thiìđây lại là khoảng thời gian anh sống quằn quại nhất. Raphael - một đôi mắt trẻ trung trong thân hình già cỗi. Anh trở nên quá già để có thể thưởng thức một đoá hoa, ăn một món ăn ngon hay đi thưởng ngoạn một thắng cảnh đẹp. Lo sợ trước cái chết và không sao phá được phép thiêng của tấm bùa, Raphael tìm cách xa lánh mọi ngừơi, sống như cây cỏ, không ước mơ, không hy vọng.

Cái chết vẫn là cái chết, trong cơn hoảng loạn cuối cùng, Raphael đã ứơc mơ đựơc ân ái với Polin và chết trong tay nàng.

Cái chết của Raphael để lại cho người ta cả bức tranh xã hội đương thời ghê tởm và đáng khinh bỉ. Bạn có biết Taylor đã trắng trợn tuyên bố như thế nào không ? "Thưa các ngài, xin nâng cốc chúc cho quyền lực của vàng. Ông De Valantin trở thành sáu lần triệu phú là nắm được mọi quyền hành. Từ đây, đối với ông ấy, lời ghi trên đầu Pháp điển :"Mọi người Pháp đều bình đẳng trứơc pháp luật" là một lời nói láo. Ông ấy sẽ không tuân theo pháp luật, pháp luật sẽ tuân theo ông ấy. Đối với các bậc triệu phú thì không có đoạn đầu đài, không có đao phủ." Liệu còn lời nào điển hình hơn không để nói về xã hội tư sản do đồng tiền ngự trị ? Không.

Đến khi Raphael trở nên bệnh hoạn, cái xã hội thượng lưu ấy lại hiện lên với tất cả vẻ tàn nhẫn, cay độc của nó thông qua hình tượng đám ngừơi thượng lưu sống nhàn hạ ở suối nứơc nóng (nơi Raphael chữa bệnh). Cuộc xung đột đó đã nói lên cái man rợ của đồng tiền : "Cái xã hội hào hoa trục xuất ra khỏi nó những kẻ đau khổ, như một ngừơi tráng kiện tống ra khỏi thân thể mình một nguyên tố bệnh tật. Xã hội thượng lưu kinh hãi những đau thương và bất hạnh, nó sợ chúng như bệnh lây, nó không bao giờ do dự giữa chúng và thói hư: thói hư là một xa xỉ phẩm."

Phải, Raphael đã chạy theo cái xa xỉ phẩm đó cho đến tận khi nhận ra cái chết đang treo trên đầu mình. Raphael lòng đầy tham vọng nhưng tinh thần yếu đuối. Lỗi tại Raphael à ? Không, khi cái xã hội ấy nó vẫn còn như thế, không bao giờ chỉ dừng lại ở 1 Raphael.

Miếng da lừa là tác phẩm đầu tiên đưa Balzac lên đài danh vọng bởi tính tố cáo hiện thực của nó. Vậy sự xuất hiện của miếng da lừa - một hình ảnh mang tính chất siêu nhiên - liệu có làm cuốn tiểu thuyết mất đi chất hiện thực ?

Hãy gạt bỏ bớt các đề tài khác trong một thời gian để cố mà đọc cuốn sách này, vì NÓ LÀ MỘT TRƯỜNG ĐỜI THỨ THIỆT ”! Nó vẫn còn nhiều cái đáng để cho chúng ta suy nghĩ về thực trạng cuộc sống của xã hội ta hôm nay...