Tuesday, October 28, 2008

Jane Eyre - Charlotte Bronte

Cốt truyện được viết theo kiểu nhân vật Jane Eyre tự kể về cuộc đời của mình.

Đó là một cô bé mồ côi cả cha lẫn mẹ, sống nhờ bằng sự cưu mang chăm sóc của người cậu tốt bụng, sau khi người cậu mất đi, cô bé bị sự ghẻ lạnh hắt hủi của bà mợ và những đứa anh chị em họ. Rồi cô bị tống vào trường từ thiện Lowood nghèo nàn giành cho nữ sinh. Cô đã phải chống chọi với những điều kiện sinh hoạt thiếu thốn, hay mùa đông buốt giá, khắc nghiệt, hay bệnh dịch… Sau này, ngôi trường may mắn được quan tâm và được cải thiện tốt hơn. Điều này đã mang lại cho những năm tháng học tập tiếp theo của Jane thoải mái và dễ chịu hơn nhiều.

Bằng một nghị lực phi thường với sự quyết tâm và ý chí mãnh liệt của một cô bé mới 10 tuổi, Jane Eyre đã sống tại ngôi trường đó 8 năm với 2 năm làm cô giáo. Mới 18 tuổi, nhưng cô đã tự rèn luyện cho mình rất nhiều đức tính quý báu, đó là sự giản dị, chân thành, hòa nhã, khiêm nhường, kiên định, và can đảm. Cô không xinh đẹp, ko có gì nổi bật hơn người, nhưng cô có một ý chí và một nghị lực mà ít ai sánh bằng. Chính bằng những đức tính quý báu đó, trải qua biết bao thăng trầm của cuộc sống, cô đã tìm được cho mình một hạnh phúc nhỏ bé, giản dị, nhưng cũng thật cao đẹp.

Điều thú vị nhất của tác phẩm này là những mẩu đối thoại giữa 2 nhân vật nam và nữ chính: Jane Eyre và Edward Rochester.

Nói qua về nhân vật Edward Rochester.

Đây là một nhân vật có cá tính hết sức đặc biệt . Ông chính là ông chủ giàu có của lâu đài Thornfield, là cha nuôi của cô bé mà Jane Eyre làm gia sư. Tuy giàu có về vật chất nhưng tâm hồn của ông không thanh thản, ông luôn phải lãnh hậu quả, luôn phải trả giá do sự bồng bột, nông nổi, non nớt, thiếu kinh nghiệm thời trai trẻ của mình. Bên ngoài lớp vỏ mạnh mẽ, phong lưu, cao ngạo, và có phần độc đoán của ông, ẩn dấu nỗi khát khao cháy bỏng tìm được 1 hạnh phúc giản dị, trọn vẹn của cuộc đời mình.

Là một người đàn ông từng trải, ông không còn dễ bị đánh lừa bởi vẻ bề ngoài giả tạo của người khác nữa, chính vì vậy, khi gặp Jane Eyre, ông đã bị cô chinh phục hoàn toàn, không phải vì hình thức bề ngoài (vì như chúng ta đã biết Jane ko hề xinh đẹp), mà là vì nội tâm của cô, vì trí tuệ tuyệt vời của cô. Một nội tâm trong trẻo, thuần khiết, không toan tính, không vụ lợi… Ông đã bắt gặp ở Jane, một cô bé kém mình hai mươi tuổi, sự đồng điệu về tâm hồn, sự cảm thông sâu sắc, sự quan tâm, chăm sóc chân thành…Ông luôn tự cho mình cái quyền thích thú âm thầm đọc được ý nghĩ dù là nhỏ nhất trong ánh mắt cô, khi thì rụt rè, nhút nhát, lúc thì kiên quyết, mãnh liệt…

Còn về nhân vật Jane Eyre. Mặc dù yêu ông Rochester tha thiết, nhưng cô cũng không dễ dàng đánh mất bản thân mình để chiều theo những ý muốn của ông. Đối với cô, ông như một người cha, một người anh, một người bạn lớn mà lúc nào cô cũng hết mực yêu thương, kính trọng , tôn thờ. Song, cô cũng không ngần ngại thẳng thắn bày tỏ những quan điểm đối lập, không đồng tình của mình đối với ông, khi dịu dàng mềm mỏng, khi mạnh mẽ kiên quyết. Cô luôn đưa ra những lập luận thông minh với những lý lẽ sâu sắc đầy sức thuyết phục, làm cho người đàn ông sắc sảo từng trải kia ngạc nhiên, bất ngờ và thích thú trước bản lĩnh và sự bướng bỉnh của cô nàng Jane bé nhỏ.

Khi đọc những mẩu đối thoại của 2 nhân vật này luôn để lại cho chúng ta nhiều cảm xúc nhất. Thật thú vị khi chứng kiến cảnh ông Rochester láu cá đưa Jane vào hết tình huống khó xử này đến tình huống khác, và rồi lại thú vị khi thấy cô Jane đưa ra được câu trả lời hết sức sắc sảo, thông minh và quyết liệt.

Sau những cuộc tranh luận hay những khi ngấm ngầm quan sát thái độ của nhau, cuối cùng cả hai đều nhận ra rằng chẳng có ai trên đời này có thể hiểu được mình, và đồng quan điểm với mình hơn là người đối thoại cứng đầu, bướng bỉnh đối diện kia. Và như là tạo hóa đã sắp đặt, họ đã thuộc về nhau mãi mãi, chính vì sự đồng điệu tâm hồn đặc biệt đó!

Điều thú vị thứ hai đó chính là óc quan sát của nhân vật Jane:

Khi đọc những đoạn Jane Eyre miêu tả về tính cách của từng người mà cô mới gặp lần đầu, đến cách cô lặng lẽ ngồi nhìn mọi người nói chuyện, rồi thông qua việc phân tích khuôn mặt , vầng trán, đôi mắt, cái mũi, gò má, làn da, … rồi đến giọng nói, cử chỉ, tác phong của các nhân vật, cô có thể lột tả được chính xác tính cách của từng người một. Cô còn rất tinh tế trong việc nhận ra những thay đổi trong cảm xúc của mỗi người, dù chỉ là một biểu hiện thoáng qua. Chính nhờ có óc quan sát nhạy bén này nên không bao giờ cô bị đánh lừa bởi vẻ bề ngoài hào nhoáng của người khác.

...Tôi đã đọc tới 3 bản dịch khác nhau của Jane, bản đầu tiên là bản dịch của dịch giả Trần Anh Kim - nhà xuất bản văn học Hà Nội 1987, bản thứ hai là cũng của nhà xuất bản Văn Học mới in cách đây vài năm (quên tên dịch giả) và cuối cùng là đọc sơ qua bản dịch của thuquanvn. Theo đánh giá của tôi thì bản dịch hay nhất vẫn là bản dịch của dịch giả Trần Anh Kim, cuốn sách tuy rất cũ và nếu cầm lên bạn sẽ cụt hứng ngay vì bản in rất xấu, in trên giấy đen, dùng phông chữ cực nhỏ, nhiều đoạn lại bị mờ khiến bạn có thể phải căng mắt ra mà đọc.

Nhưng dịch giả Trần Anh Kim đã dịch cuốn truyện một cách hoàn hảo, ông đã giữ lại cái nét văn đặc biệt của Văn học Anh, ngôn ngữ câu từ chính xác đúng kiểu Anh.

Đặc biệt là đoạn Jane được ông chủ lâu đài tỏ tình (đọc đi đọc lại nhiều lần mà không thấy chán), lãng mạn kiểu Anh. Hai bản dịch còn lại thì thua xa bản dịch cũ xì kia về khoản này. .Thú thực, sau khi đọc tác phẩm mình đã chìm đắm trong câu truyện và chỉ muốn có ai đó bên cạnh để chia sẻ những cảm xúc về tác phầm mà thôi.

Hãy đọc Jane Eyre.

(St)

No comments: